Η πρόσφατη διαφορά μεταξύ κυβερνητικών γιατρών και του ΟΚΥπΥ σχετικά με τη στελέχωση των Τμημάτων Ατυχημάτων και Επειγόντων Περιστατικών των Νοσοκομείων (ΤΑΕΠ) αντανακλά τα σοβαρά λάθη και παραλείψεις στη διαχείριση κρίσιμων ζητημάτων σχετικά με τους όρους προσφοράς υπηρεσιών από τους προσωπικούς γιατρούς στα πλαίσια του ΓεΣΥ.

Το Υπουργείο Υγείας και ο ΟΑΥ, στην προσπάθειά τους να αμβλύνουν την οργανωμένη άρνηση των παιδιάτρων να συμβληθούν με το ΓεΣΥ, αύξησαν τις αμοιβές των προσωπικών γιατρών σε επίπεδα που δεν συνάδουν με τα Κυπριακά οικονομικά δεδομένα: Oι μισοί εργαζόμενοι αμείβονται με ετήσιες απολαβές χαμηλότερες από €18.000 (2017). Ο ετήσιος ακαθάριστος τακτικός μισθός ενός κυβερνητικού διευθυντή κλινικής, οποίος βρίσκεται στην ανώτατη βαθμίδα της αντίστοιχης μισθολογικής κλίμακας, είναι €92.100. Μετά τις κρατήσεις φόρου και εισφορών και τις αποκοπές απολαβών, το ποσό αυτό μειώνεται στις €56.600.

Πίνακας - Εισοδήματα προσωπικών ιατρών:
 

Η φυγή γιατρών από τις δημόσιες υπηρεσίες υγείας ήταν το φυσιολογικό επακόλουθο των πολύ υψηλών αμοιβών των προσωπικών γιατρών, σε σύγκριση με τους μισθούς των κυβερνητικών γιατρών. Παραδόξως, η εξέλιξη αυτή, η οποία δεν ήταν δύσκολο να προβλεφθεί, δεν προβλημάτισε ούτε το Υπουργείο Υγείας ούτε τον ΟΑΥ. Έτσι, ο ΟΚΥπΥ καλείται να τρέξει με τα βαρίδια των αυξήσεων απολαβών που αναγκάζεται να δώσει για να κρατήσει το ιατρικό προσωπικό του, με ότι αυτό συνεπάγεται για την οικονομική βιωσιμότητα των κρατικών νοσοκομείων και τη δυνατότητά τους να έχουν πρωταγωνιστικό ρόλο στην εφαρμογή του ΓεΣΥ, όπως όλοι διακηρύσσουν. Το ντόμινο των αυξήσεων, που άρχισε με τις υπερβολικές αμοιβές των προσωπικών γιατρών, οι οποίες μάλιστα, σύμφωνα με απόφαση του ΟΑΥ, θα μπορούν να αυξηθούν μέχρι και 15%(!), αν ο αντίστοιχος σφαιρικός προϋπολογισμός παρουσιάσει πλεονάσματα, θα επεκταθεί με μαθηματική ακρίβεια και στις αμοιβές των ειδικών γιατρών.

Τα προβλήματα επιτάθηκαν και από παράγοντες, οικονομικούς και άλλους, που ωθούν τους ασθενείς στα ΤΑΕΠ: Πρώτο, οι γιατροί που ενέγραψαν από 2.000 μέχρι 2.500 δικαιούχους δεν μπορούσαν, αλλά φαίνεται ότι ούτε και στο μέλλον θα μπορούν, να εξυπηρετούν έγκαιρα τους ασθενείς τους. Αυτό ισχύει ειδικά, για γιατρούς ενηλίκων, στον κατάλογο των οποίων, κατά μέσο όρο, το 20% των δικαιούχων θα είναι ηλικίας 65 ετών και άνω. Με υπόθεση τις τρεις επισκέψεις, κατά μέσο όρο, ανά δικαιούχο και τις 220 εργάσιμες μέρες το χρόνο, ο γιατρός με κατάλογο 2.000 - 2.500 θα πρέπει να εξετάζει 27 μέχρι 34 ασθενείς κάθε εργάσιμη μέρα. Δεύτερο, οι προσωπικοί γιατροί μέχρι τώρα δεν έχουν υποχρέωση για κάλυψη των δικαιούχων τους, με εφημερία ή άλλο τρόπο, τις μη εργάσιμες ώρες και μέρες ή όταν απουσιάζουν για οποιοδήποτε λόγο. Τρίτο, ο ασθενής που επισκέπτεται το γιατρό του εκτός ωραρίου (8 μ.μ. μέχρι 8 π.μ.) μπορεί να χρεωθεί μέχρι και €25. Τέταρτο, αν ο ασθενής υπερβεί τον καθορισμένο ετήσιο αριθμό επισκέψεων θα χρεώνεται με το λεγόμενο τέλος υπερεπίσκεψης.

Και αν ακόμα η αποψίλωση των ΤΑΕΠ, λόγω του χάσματος μεταξύ των αμοιβών των Κυβερνητικών γιατρών και εκείνων των ελεύθερων επαγγελματιών γιατρών που  συμβάλλονται με τον ΟΑΥ, αντιμετωπιστεί με την πρόσληψη νέων γιατρών, οι πιο πάνω παράγοντες, από μόνοι τους, θα λειτουργούν ως μοχλός ώθησης ασθενών στα ΤΑΕΠ για περιστατικά, τα οποία δεν θεωρούνται επείγοντα και θα μπορούσαν να τύχουν χειρισμού από προσωπικούς γιατρούς.

Ο ΟΚΥπΥ, ως αποδιοπομπαίος τράγος, πληρώνει σήμερα τα επίχειρα των αμαρτιών άλλων. Από το 2008 οι κυβερνήσεις δεσμεύτηκαν να υλοποιήσουν χρονίζουσες υποσχέσεις για την εισαγωγή του ΓεΣΥ, προτάσσοντας την αυτονόμηση των κρατικών υπηρεσιών υγείας. Εντούτοις, στη δεκαετία που προηγήθηκε της ψήφισης του νέου καθεστώτος διοίκησης των κρατικών υπηρεσιών υγείας, αυτοί που είχαν την πολιτική και διοικητική ευθύνη στο Υπουργείο Υγείας, τίποτα δεν έπραξαν για την προετοιμασία της μεταβίβασης των νοσοκομείων στον ΟΚΥπΥ. Δικαιολογούσαν την απραξία τους επικαλούμενοι την ανεδαφική αντίληψη ότι τίποτε δεν μπορούσε να γίνει για διόρθωση των κακώς εχόντων χωρίς την αυτονόμηση. Απέδωσαν στον ΟΚΥπΥ ρόλο από μηχανής θεού, ο οποίος, με την εμφάνιση του στη σκηνή των διαδραματιζομένων στον τομέα της υγείας, θα έδινε αίφνης λύση στο αδιέξοδο, στο οποίο είχε οδηγηθεί η λειτουργία των κρατικών Νοσοκομείων. 

Του Παναγιώτη Δ. Γιάλλουρου 
Προϊστάμενου της μονάδας
σχεδιασμού του ΓεΣΥ (1982-1983)
και πρώην Διευθυντή Διοίκησης,
Υπουργείο Υγείας.