Η Ισπανία δοκιμάζεται από την καταλανική κρίση, η Ιταλία έρχεται σιγά-σιγά αντιμέτωπη με τις απαιτήσεις του βιομηχανικού Βορρά, η Γαλλία παλεύει να βρει τον βηματισμό της, η Μεγάλη Βρετανία προσπαθεί να βγει από το αδιέξοδο του Βrexit, η Αυστρία, η Τσεχία και η Σλοβακία κατακτήθηκαν από αντιευρωπαϊκές δυνάμεις και η Γερμανία, η πλέον ωφελημένη από την Ευρώπη, πιέζεται από αντίστοιχες ανθενωσιακές πολιτικές ομάδες. Την ίδια στιγμή, ο Ραχόι της Μαδρίτης παραπαίει, ο Τζεντιλόνι της Ρώμης σχεδόν δεν έχει ρόλο, το άστρο του Μακρόν ξεθωριάζει στο Παρίσι, η Μέι αμφισβητείται ευθέως στο Λονδίνο, ακόμη και η ανίκητη Μέρκελ δεν περνάει τις καλύτερες των ημερών της στο Βερολίνο.

Κοινώς η Ευρώπη έχει εισέλθει σε κύκλο δύσκολο. Οι αμφισβητήσεις περισσεύουν, οι εθνικισμοί και τα αυτονομιστικά κινήματα διογκώνονται, χωρίς να στήνεται απέναντί τους κάτι ρωμαλέο και ελκυστικό. Κακά τα ψέματα, η Ευρώπη δεν έχει όραμα, ούτε ηγεσία ικανή να την ταξιδέψει στο μέλλον. Και αν δεν βρει και τα δύο γρήγορα, θα κινδυνεύσει πραγματικά.

Είναι ενδεικτικό το γεγονός ότι η Ευρωπαϊκή Ενωση αρνήθηκε να τοποθετηθεί επισήμως, με σαφήνεια και καθαρότητα, στο μείζον θέμα της Καταλωνίας. Απέφυγαν οι Βρυξέλλες να πάρουν θέση απέναντι σε μείζονα κρίση, όταν αντιθέτως σπεύδουν να εκδώσουν οδηγίες διά πάσαν νόσον, ακόμη και για το μέγεθος των αγγουριών.

Ιδιαιτέρως ανησυχητική πάντως είναι η στάση της Γερμανίας. Η ισχύς του Βερολίνου πηγάζει από την Ευρώπη, από τη μορφή και το χαρακτήρα που πήρε η ευρωζώνη και από τις δυνατότητες που προσέφερε στη Γερμανία στην αυγή της νέας χιλιετίας. Η χώρα της κυρίας Μέρκελ ευνοήθηκε τα μέγιστα από τη σύγχρονη ευρωπαϊκή αρχιτεκτονική, περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη. Από αυτή προέκυψε και η ενισχυμένη γεωπολιτική της θέση. Την οποία παραδόξως δεν υπερασπίζεται σήμερα. Λογικά θα ανέμενε κανείς να έχει ήδη αναλάβει δράση ακριβώς για να διατηρήσει το πλεονέκτημά της.

Η Γερμανία, αν όντως αισθάνεται ηγέτιδα δύναμη της Γηραιάς Ηπείρου, θα έπρεπε ήδη να έχει θυσιάσει κάποια από τα οικονομικά της οφέλη υπέρ του γεωπολιτικού πλεονεκτήματος. Μόνο έτσι, αν στηρίξει έμπρακτα την οικονομική ενοποίηση της Ευρώπης, αν μεταφέρει πόρους στην περιφέρεια και διευκολύνει την αντιμετώπιση των μεγάλων ανισοτήτων και αν αποδεχθεί πιο ισόρροπη κατανομή των ωφελημάτων και του κινδύνου, θα δώσει ώθηση στην Ευρώπη και θα διατηρήσει τον ηγετικό της ρόλο. Οσο αποφεύγει τις ευθύνες, όσο διαπραγματεύεται στο εσωτερικό της, τόσο η Ευρώπη θα αποδιαρθρώνεται και η ισχύς της θα απομειώνεται.

Αντώνης Καρακούσης,
«ΤΟ ΒΗΜΑ», 29.10.2017