Το συνεχώς διευρυνόμενο ενδιαφέρον για την οστεοπόρωση επιβεβαίωσε η μεγάλη συμμετοχή συναδέλφων μελών της Οργάνωσής μας που παρακολούθησαν την τρίτη διοργάνωση εκδήλωσης την Τετάρτη 14 Νοεμβρίου 2018 σε συνεργασία της ΠΑΣΥΔΥ με τον Παγκύπριο Σύνδεσμο κατά της Οστεοπόρωσης και Μυοσκελετικών Παθήσεων. Ήταν αυτή η τρίτη εκδήλωση με παρεμφερές θέμα με ειδική αναφορά για τη γυναίκα στις διοργανώσεις το 2014 και το 2017.
Στη φετινή εκδήλωση επεκτάθηκε η επίδραση της οστεοπόρωσης και τα δύο γένη με τη συμπερίληψη και του άνδρα όπως καθορίσθηκε στον τίτλο της εκδήλωσης «Οστεοπόρωση –Γυναικεία ή/και Ανδρική Υπόθεση;». Τρεις ειδικοί ιατροί παρουσίασαν όχι μόνο το ιστορικό του θέματος και τις διεθνείς του εξελίξεις αλλά και την αντιμετώπισή της.
Την εκδήλωση άνοιξε ο σ. Κωνσταντίνος Ζαχαριάδης, Μόνιμος Γραμματέας στην ΠΑΣΥΔΥ ο οποίος παρουσίασε τους ομιλητές και εισηγητές και τους κάλεσε στο βήμα με πρώτο τον Υπουργό Υγείας κ. Κωνσταντίνο Ιωάννου. Στο χαιρετισμό του ο Υπουργός είπε ότι η οστεοπόρωση ως πάθηση που επηρεάζει μεγάλο αριθμό πολιτών παγκόσμια απασχολεί όλο και περισσότερο τα εθνικά συστήματα υγείας. Αυτό συμβαίνει κυρίως λόγω της γήρανσης του πληθυσμού και, συνεπακόλουθα, την αύξηση των ατόμων που συγκαταλέγονται στην τρίτη ηλικία. Ενδεικτικά, με βάση τα διαθέσιμα στοιχεία, η οστεοπόρωση παρουσιάζεται σε περισσότερα από 200 εκατομμύρια γυναίκες παγκοσμίως, με το 1/3 εξ αυτών να είναι ηλικίας 60-70 χρονών. Όσον αφορά στους άντρες, τα δεδομένα δείχνουν πως ένας στους πέντε άντρες άνω των 50 ετών θα πάθει τουλάχιστον ένα οστεοπορωτικό κάταγμα κατά τη διάρκεια της ζωής του, ενώ ο αντίστοιχος κίνδυνος για μια γυναίκα είναι 30 με 40%.
Τόνισε ο Υπουργός Υγείας ότι η οστεοπόρωση μπορεί να προληφθεί. Η διαδικασία της πρόληψης πρέπει να αρχίζει από την παιδική ηλικία, οπότε και διαμορφώνεται ο ανθρώπινος σκελετός, και πρέπει να περιλαμβάνει άσκηση και διατροφή πλούσια σε γαλακτοκομικά προϊόντα. Εξίσου σημαντική είναι και η πρώιμη διάγνωση. Για τον σκοπό αυτό, η οστεοπόρωση ελέγχεται και παρακολουθείται σε όλα τα νοσηλευτήρια του δημοσίου από ειδικότητες όπως η Ορθοπεδική, η Ρευματολογία, η Ενδοκρινολογία και η Γυναικολογίας, με τη διενέργεια μέτρησης οστικής πυκνότητας, όταν διαπιστωθεί ότι οι ασθενείς παρουσιάζουν συμπτώματα ή θεωρούνται υψηλού κινδύνου λόγω οικογενειακού ιστορικού, κτλ.
Με στόχο την έγκαιρη διάγνωση, τα δημόσια νοσηλευτήρια παγκύπρια διαθέτουν σύγχρονα και αξιόπιστα μηχανήματα μέτρησης της οστεοπόρωσης, ενώ στους διαγνωσμένους ασθενείς χορηγούνται από τα δημόσια φαρμακεία σκευάσματα, για την όσο το δυνατό αποτελεσματικότερη θεραπεία. Ο κ. Ιωάννου επισήμανε ότι το Υπουργείο Υγείας θέτοντας πάντα σε θέση υψηλής προτεραιότητας τη συνεχή βελτίωση των προσφερόμενων υπηρεσιών υγείας προς τους πάσχοντες, αλλά και τη σωστή ενημέρωση του κοινού, δίνει ιδιαίτερη έμφαση στην πρόληψη μέσα από προγράμματα διαφώτισης που αφορούν τόσο τις γυναίκες όσο και τους άντρες. Επιπλέον, ενθαρρύνεται ο σχεδιασμός προγραμμάτων πρόληψης της οστεοπόρωσης, με γνώμονα την ορθή και έγκαιρη διάγνωση που συμβάλλει στην ελαχιστοποίηση των συνεπειών τόσο για το άτομο και τους οικείους του, όσο και για την εύρυθμη λειτουργία του συστήματος Υγείας.
Τέλος ο Υπουργός Υγείας χαιρέτισε την πρωτοβουλία της ΠΑΣΥΔΥ που, σε συνέχεια εκστρατείας που διενήργησε το 2014 και το 2017 σε γυναίκες δημοσίους υπαλλήλους και σε συνεργασία με το Υπουργείο Υγείας και τα δημόσια νοσηλευτήρια παγκύπρια, θα πραγματοποιήσει το 2019 εκστρατεία μέτρησης οστικής πυκνότητας σε δημοσίους υπαλλήλους, περιλαμβάνοντας αυτή τη φορά και τους άντρες και συγχάρηκε και πάλι τους διοργανωτές της ενημερωτικής αυτής εκδήλωσης και μεταφέροντας τη στήριξη του Υπουργείου Υγείας στο έργο τους. Ευχή όλων μας είπε είναι ο καθένας να δημιουργήσει με την στάση και τη συμπεριφορά του ασπίδα προστασίας ενάντια στην οστεοπόρωση.
Ο Γ.Γ. της Συντεχνίας σ. Γλαύκος Χατζηπέτρου στο χαιρετισμό του που ακολούθησε εκείνο του Υπουργού Υγείας αφού ευχαρίστησε τον Υπουργό, τον Πρόεδρο και τους εκλεκτούς ιατρούς - εισηγητές, παρουσιαστές, για την αποδοχή της πρόσκλησης να συμμετάσχουν στην εκδήλωση την ερμήνευσε ως έκφραση εκτίμησης για την Οργάνωσή μας και τα μέλη της. Ευχαρίστησε επίσης ιδιαίτερα και τις συναδέλφισσες και τους συνάδελφους, που με την παρουσία τους επιβεβαίωσαν και πάλι το ενδιαφέρον τους για τις συνδικαλιστικές μας θέσεις και δραστηριότητες.
Ο Γενικός Γραμματέας τόνισε ότι η ΠΑΣΥΔΥ έχει ήδη καταδείξει ότι στο πρόγραμμα δράσης της δεν περιορίζεται μόνο στην προώθηση των επαγγελματικών τους προβλημάτων, τα οποία ασφαλώς εντάσσονται στις κορυφαίες προτεραιότητές της. Παράλληλα και μεγάλης επίσης σημασίας είναι και οι δραστηριότητες της σε θέματα πολιτιστικά, σε επί μέρους θέματα για την προαγωγή των συμφερόντων και της ευημερίας των μελών, σε ζητήματα που αφορούν τη γυναίκα και σε ευρύτερα κοινωνικά θέματα.
Κύριος στόχος της εκδήλωσης είπε ήταν η ευαισθητοποίηση και ενημέρωση από εξειδικευμένους επιστήμονες σχετικά με την οστεοπόρωση, την πρόληψη και την αντιμετώπισή της. Υπενθύμισε ο Γλαύκος Χατζηπέτρου ότι το θέμα της οστεοπόρωσης είχε επιλεγεί και σε προηγούμενη εκδήλωση της ΠΑΣΥΔΥ, για την οποία είχε επιδειχθεί έντονο ενδιαφέρον από τις συναδέλφισσες μέλη, στις οποίες είχε περιοριστεί τότε η όλη παρουσίαση, η οστεοπόρωση όμως είναι πλέον και ανδρική υπόθεση. Εμφανίζεται σε όλους τους ανθρώπους, ιδιαίτερα όμως στις γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση.
Και όπως είναι γνωστό, ο πληθυσμός παγκόσμια και ιδιαίτερα των προηγμένων χωρών, μεταξύ των οποίων και η Κύπρος, όλο και περισσότερο θα γηράσκει. Οι καλές υγειονομικές υπηρεσίες, η πρόοδος της ιατρικής και η αποτελεσματική αντιμετώπιση πολλαπλών νόσων έχει οδηγήσει στη μακροζωία, αλλά και στην αύξηση του ποσοστού των ηλικιωμένων. Κατά συνέπεια, η οστεοπόρωση είναι ένα θέμα που καλούνται οι Ιατρικές Υπηρεσίες όλων των κρατών να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά και να εφαρμόσουν μεθόδους και πρακτικές τόσο στην πρόληψή της, όσο και για την έγκαιρη εντόπιση και αντιμετώπισή της.
Αναμφίβολα, τέτοιες εκδηλώσεις, με τη συμμετοχή καταξιωμένων ιατρών, που θα ασχοληθούν με τη συγκεκριμένη πάθηση, είναι ιδιαίτερα σημαντικές, καθ’ όσον συμβάλλουν ουσιαστικά στην πληροφόρηση, ενημέρωση και προαγωγή της υγείας όλων μας.
Ευχαρίστησε ο Γ.Γ. της Οργάνωσης μας τους συνδιοργανωτές της εκδήλωσης και το Σύνδεσμο κατά της Οστεοπόρωσης και Μυοσκελετικών Παθήσεων, για τη συνεργασία του και εξέφρασε ιδιαίτερες ευχαριστίες στους τρεις ομιλητές που θα κάλυπταν σφαιρικά το θέμα της οστεοπόρωσης, που τόσο απασχολεί τον ιατρικό κόσμο και το κοινωνικό σύνολο. Ευχαρίστησε επίσης τον Υπουργό Υγείας για την αποδοχή της πρόσκλησης, για την ικανοποίηση του αιτήματος της ΠΑΣΥΔΥ για μέτρηση της οστικής πυκνότητας στα μέλη μας και για το θερμό χαιρετισμό και τη στήριξή του.
Ειδική αναφορά έκαμε στο χαιρετισμό του στον κ. Κυριάκο Χριστοφή Πρόεδρο του Παγκυπρίου Συνδέσμου κατά της Οστεοπόρωσης και Μυοσκελετικών Παθήσεων για τη συνεχή και θερμή στήριξη του στην Οργάνωσή μας, της οποίας συνεχίζει να αποτελεί πιστό μέλος με αρχή τα πρώτα στάδια της υπηρεσίας του στη δημόσια υπηρεσία και καθ’ όλη την πορεία της επάξιας ανόδου του από το επίπεδο της εισδοχής του στο δημόσιο στην πορεία της επάξιας προαγωγής του μέχρι την κορυφή του Γενικού Διευθυντού και στη συνέχεια του Υπουργού. Θερμός υποστηρικτής της ΠΑΣΥΔΥ παραμένει και από την ημερομηνία της συνταξιοδότησής του.
Ο κ. Χριστοφή σε σύντομο χαιρετισμό του αφού ευχαρίστησε το Γενικό Γραμματέα για την αναφορά του στο πρόσωπό του επαίνεσε τις πρωτοβουλίες και δράσεις της ΠΑΣΥΔΥ και στα γενικότερα κοινωνικά θέματα και επιβεβαίωσε και για το δικό του ενδιαφέρον. Ειδική αναφορά έκαμε στο γεγονός ότι η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε στην Αίθουσα την αφιερωμένη στον πρωτομάρτυρα Μιχαλάκη Καραολή, με τον οποίο τον συνέδεε και η φοίτηση τους στην Αγγλική Σχολή.
Ο κ. Χριστοφή ανάφερε ότι οι εισηγητές στην εκδήλωση θα προσφέρουν μια σφαιρική εικόνα του θέματος της Οστεοπόρωσης και της αντιμετώπισής της.
Ο Δρ Χριστόδουλος Καϊσής, Παθολόγος – Υγειονολόγος, στην παρουσίαση του ασχολήθηκε με την ιστορία της Οστεοπόρωσης και την πορεία εξέλιξης τόσο της ασθένειας αλλά και της φαρμακευτικής αντιμετώπισης της η οποία ήταν ραγδαία τις τελευταίες δεκαετίες.
Ο γιατρός επεσήμανε ότι η οστεοπόρωση είναι χρόνια πάθηση του μεταβολισμού των οστών, κατά την οποία παρατηρείται σταδιακή μείωση της πυκνότητας και ποιότητάς τους, με αποτέλεσμα αυτά με την πάροδο του χρόνου να γίνονται πιο εύθραυστα και λεπτά. Έτσι δημιουργείται αυξημένος κίνδυνος κατάγματος των οστών, καθώς μειώνεται η ανθεκτικότητα και η ελαστικότητά τους.
Από το έτος 2001, μετά το παγκόσμιο Συνέδριο Οστεοπόρωσης, η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας όρισε την οστεοπόρωση με βάση τον στατιστικό δείκτη ΤSCORE της μέτρησης Οστικής Πυκνότητας
Έτσι η ισχύουσα διαβάθμιση σήμερα είναι:
- Άτομα με ΤSCORE μικρότερο (-2,5): Eχουν Οστεοπόρωση
- Άτομα με TSCORE μεταξύ (-2,5) και (-1,0): Εχουν Οστεοπενία
- Άτομα με TSCORE μεγαλύτερο (-1,0) είναι φυσιολογικά
Πριν το έτος 1982 επικρατούσε η άποψη ότι ήταν ένα "φυσιολογικό" επακόλουθο των "γηραλέων" ατόμων της τρίτης ηλικίας, που "με το παραμικρό πέφτουν και σπάνε τα κόκκαλα". Φαίνεται ότι η οστεοπόρωση υπήρχε από πολύ παλιά και έχει συσχετιστεί με τις γυναίκες από την αρχή της ιστορίας. Έχουν βρεθεί Αιγυπτιακές μούμιες που χρονολογούνται από 4.000 χρόνια πριν και κατόπιν εξετάσεων με σύγχρονες μεθόδους έχουν βρεθεί με οστεοπόρωση.
Τον 18ο αιώνα ένας Άγγλος Χειρουργός πρωτοπόρος στην Ιατρική ο Δρ John Hunter, ανακάλυψε ότι όπως δημιουργείται το νέο οστό του σώματος, το παλαιό οστό καταστρέφεται ή απορροφάται. Αυτή η διαδικασία είναι τώρα γνωστή ως αναδιαμόρφωση (remodeling) και αργότερα αποδείχθηκε ότι διαδραματίζει ένα σημαντικό και κρίσιμο ρόλο στην οστεοπόρωση, παρόλο που η οστεοπόρωση δεν ήταν καν μια αναγνωρισμένη ασθένεια για περισσότερο από 100 χρόνια μετά το θάνατό του.
Στη δεκαετία του 1830 ένας Γάλλος παθολόγος - Παθολογανατόμος ο Jean Georges Chretien Frederic Martin Lobstein είχε παρατηρήσει ότι τα οστά σε μερικούς ασθενείς ήταν γεμάτα με μεγαλύτερο από το κανονικό τρύπες, και ήταν εκείνος που επινόησε τον όρο οστεοπόρωση (πορώδες κόκκαλο) για να περιγράψει αυτή την επιδείνωση των ανθρώπινων οστών.
Ένα αιώνα μετά, στη δεκαετία του 1930 ο Ενδοκρινόλογος Fuller Albright του Γενικού Νοσοκομείου της Μασσαχουσέτης, δεν μπορούσε να καθορίσει αλλά προβληματιζόταν τι ήταν εκείνο που έκανε τις μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες να έχουν αδύναμα οστά ιδιαίτερα εύθραυστα και λεπτά με αυξημένο κίνδυνο κατάγματος. Γύρω στα 1940 ο ίδιος ορίζει την μετεμμηνοπαυσιακή οστεοπόρωση και αρχίζει τη θεραπεία γυναικών με την πάθηση αυτή με τα οιστρογόνα. Αλλά η θεραπεία με οιστρογόνα μπορεί μόνο να αποτρέψει βλάβη στο σκελετό που απορρέει από την απώλεια οστικής μάζας. Στη δεκαετία του 1940 ήταν σχεδόν αδύνατο να ανιχνεύσει την ελάχιστη οστική απώλεια που επισυμβαίνει στα πρώιμα στάδια της νόσου.
Στη δεκαετία του 1960, οι ερευνητές κατάφεραν να αναπτύξουν πιο ευαίσθητες συσκευές για την ανίχνευση της οστικής απώλειας, που μπορούσαν να καθορίσουν την πυκνότητα των οστών καταμετρώντας τις αλλαγές στην απορρόφηση της ενέργειας που διέρχεται στα οστά, στο χέρι,, στη σπονδυλική στήλη, στο ισχίο ή άλλο μέρος του σώματος. Αυτή η τεχνική επιτρέπει στους γιατρούς να εντοπίσουν την οστεοπόρωση στα αρχικά της στάδια, πολύ πριν επισυμβούν κατάγματα.
Επίσης στη δεκαετία του 1960 ο Herbert Fleisch ανακάλυψε ενώσεις γνωστές ως διφωσφονικά που αναστέλλουν την οστική απορρόφηση. Άλλοι ερευνητές ανακαλύπτουν ότι οι ενώσεις που είναι γνωστό ως Επιλεκτικοί Ρυθμιστές του Υποδοχέα των Οιστρογόνων ταυτόχρονα μπορούν να εμποδίσουν την ανάπτυξη των όγκων του μαστού και να ενεργοποιήσουν την ανάπτυξη των κυττάρων της μήτρας. Το 1984, τα Εθνικά Ινστιτούτα Υγείας αναγνώρισαν και δημοσιοποίησαν την ασθένεια, αναφέροντας την ως μια σημαντική απειλή για την υγεία και τονίζοντας ότι η απώλεια των οστών θα μπορούσε να μειωθεί από τη θεραπεία με οιστρογόνα, ασβέστιο, καλή διατροφή και άσκηση.
Τα τελευταία 30 χρόνια η έρευνα πάνω στην Οστεοπόρωση, ξεκινώντας από το μηδέν σχεδόν, σημείωσε αλματώδη εξέλιξη, την οποία πυροδότησε το πρόβλημα Οστεοπόρωσης των αστροναυτών - κοσμοναυτών διαρκείας αλλά και η συνεχής γήρανση του πληθυσμού.
Ιστορική εξέλιξη διάγνωσης & θεραπείας
- Το έτος 1982: Εμφανίσθηκε η μέθοδος της Οστεοπυκνομετρίας με απλή ή διπλή δέσμη φωτονίων (αρχικά στην Κερκίδα στο χέρι).
- Το έτος 1986: Κυκλοφόρησε στην Ελλάδα το πρώτο σκεύασμα Xοίρειας Καλσιτονίνης.
- Το έτος 1994: Κυκλοφόρησε το πρώτο μηχάνημα μέτρησης οστικής πυκνότητας με υπερήχους στην Πτέρνα.
- Το έτος 2004: Κυκλοφόρησε μηχάνημα μέτρησης οστικής πυκνότητας στην Κερκίδα με υπερήχους.
- Το έτος 2011: Κυκλοφόρησε το ενέσιμο φάρμακο υποδόριας χορήγησης Denosumab.
- Το έτος 2012: Κυκλοφόρησε από την Αμερικανική εταιρεία Pfizer το φάρμακο 3ης γενιάς κατηγορίας SERM, με ένδειξη τη σταθεροποίηση της οστικής πυκνότητας μετεμμηνοπαυσιακών γυναικών. Το φάρμακο μπορεί να χορηγείται άφοβα γιά πολλά χρόνια, για πρόληψη οστεοπόρωσης.
Ο Δρ Γεώργιος Γεωργιάδης - Ενδοκρινολόγος, με την παρουσίασή τους πρόσφερε διαφώτιση για τους λόγους που η Οστεοπόρωση εμφανίζεται πιο συχνά στις γυναίκες, τους κινδύνους που ελλοχεύουν από τα κατάγματα και τρόπους διάγνωσης της ασθένειας. Μία έκθεση που αφορά την Κύπρο δημοσιεύτηκε το 2010 και εντόπιζε 5000 νέα κατάγματα (800 ισχύου, 800 σπονδυλικά και 1000 αντιβραχίου). Το κόστος της Οστεοπόρωσης τόσο για την αντιμετώπιση, φαρμακευτική αγωγή και φροντίδα ανερχόταν στα 52 εκατομμύρια ευρώ ενώ η πρόβλεψη για το 2025 ήταν 7700 κατάγματα και 76 εκατομμύρια ευρώ.
Διευκρίνισε ο Δρ Γεωργιάδης ότι οι γυναίκες υποφέρουν πιο συχνά, σε σχέση με τους άνδρες από την Οστεοπόρωση επειδή:
1. Έχουν κατώτερη κορυφαία οστική μάζα
2. Εμμηνόπαυση από την οποία χάνουν 2 εώς 2,5% της οστικής τους μάζας κάθε χρόνο κατά τα πρώτα χρόνια
3. Συχνές διαταραχές οιστρογόνων κατά τη διάρκεια της αναπαραγωγικής ηλικίας.
4. Είναι μακροβιότερες.
Η απόκτηση οστικής μάζας αρχίζει από την εμβρυική ζωή και συνεχίζεται και κορυφώνεται στο τέλος της 3ης 10ετίας. Η κατάσταση σταθεροποιείται μέχρι τα μέσα της 4ης 10ετίας της ζωής, οπότε αρχίζει μια αργή προοδευτική μείωση της. Η οστική αυτή απώλεια επιτείνεται απότομα στις γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση, η οποία προκαλείται από τη παύση της παραγωγής οιστρογόνων από τις ωοθήκες.
Οι παράγοντες που επηρεάζουν τη κορυφαία οστική μάζα εντοπίζονται στη διατροφή, την άσκηση, τις ορμόνες καθώς και το γενετικό/φυλετικό υλικό. Τα κατάγματα λόγω οστεοπόρωσης προκαλούν μια σωρεία από επιπλοκές όπως είναι ο πόνος, η δυσκινησία, η παραμόρφωση σώματος, η μυϊκή αδυναμία, η εξάρτηση, η κατάθλιψη, η κοινωνική απομόνωση και τέλος η αυξημένη νοσηρότητα και θνητότητα.
Ο Δρ Γεωργιάδης επισημαίνει ότι η πρόληψη της Οστεοπόρωσης πρέπει να ξεκινά από την παιδική ηλικία. Το πρώτο βήμα είναι η λήψη της απαραίτητης καθημερινής ποσότητας ασβεστίου και βιταμίνης Δ, ιδίως κατά τη νεαρή ηλικία, αλλά και μετέπειτα. Το δεύτερο βήμα είναι η καθημερινή άσκηση καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής η οποία ελαττώνει την απώλεια οστού και αυξάνει τη μυϊκή δύναμη, βελτιώνει την ισορροπία και ελαττώνει το κίνδυνο πτώσεων. Το τρίτο βήμα είναι ο προσδιορισμός και η αντιμετώπιση παραγόντων κινδύνου όπως είναι η ηλικία, το φύλο, η οικογενειακή-κληρονομική επιβάρυνση, η χαμηλή κορυφαία μάζα καθώς και ιστορικό προηγούμενου κατάγματος.
Στη δική της παρουσίαση η Δρ Νέδη Ζαννέττου Χατζηχριστοφή, Ειδικός Παθολόγος – Ρευματολόγος, μίλησε για τη θεραπεία της Οστεοπόρωσης.
Συγκεκριμένα αφού δήλωσε ότι ο σκελετός είναι υπό κατασκευή από την ημέρα της γέννησης μέχρι τον θάνατο τόνισε ότι η οστεοπόρωση είναι ασθένεια και θεραπεύεται φτάνει να ισχύουν τα πιο κάτω:
-Προφύλαξη από τη νεανική ηλικία
-Σωστός τρόπος ζωής και
-Έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία
Ο Ρόλος της άσκησης στην αντιμετώπιση της οστεοπόρωσης σύμφωνα με τη γιατρό είναι μεγάλος και εξίσου σημαντικός με την φαρμακευτική αγωγή και την σωστή διατροφή και πρέπει να γίνεται για 15-60λεπτά, 3 φορές την εβδομάδα. Ειδικότερα πρέπει να περιλαμβάνει ασκήσεις φόρτισης και πρόσκρουσης όπως περπάτημα, χορός, τένις, αερόβια και ασκήσεις αντίστασης και ενδυνάμωσης όπως μικρά βαράκια, ελαστικές κορδέλες, ασκήσεις πλάτης και κοιλίας.
Στη συνέχεια αναφέρθηκε στη διατροφή και το ρόλο της τόσο στη πρόληψη όσο και στη θεραπεία της οστεοπόρωσης. Ιδιαίτερη αναφορά έγινε για το ασβέστιο, τις πρωτεΐνες τα φρούτα και τα λαχανικά, το αλάτι και την καφεΐνη και το αλκοόλ.
Η Φαρμακευτική αγωγή για την οστεοπόρωση στοχεύει στη μείωση του κινδύνου κατάγματος. Τα φάρμακα χωρίζονται σε δύο μεγάλες κατηγορίες. Στα αντιαναβολικά τα οποία σταματούν την απώλεια κοκάλου και στα οστεοπαραγωγικά που κτίζουν κόκαλο.
Τα φάρμακα σύμφωνα πάντα με τη γιατρό πιθανόν να προκαλέσουν τις πιο κάτω παρενέργειες:
- Οισοφαγίτιδα
- Οστεονέκρωση σιαγόνας
- Άτυπα κατάγματα Μηριαίου οστού
Η επιλογή των φαρμάκων γίνεται από ειδικούς, μετά από προσεκτική μελέτη παραγόντων κινδύνου και τις ιδιαιτερότητες της κάθε περίπτωσης και τις επιθυμίες του ασθενούς.
Η ποιότητα ζωής έχει σημασία…